Inwazyjne gatunki obce są uważane jako jedno z największych zagrożeń dla światowej różnorodności biologicznej. Dlatego od 2009 r. Zaborski Park Krajobrazowy podjął próby zwalczania inwazyjnych gatunków roślin, które są szczególnie ekspansywne i niebezpieczne dla rodzimej flory.
Niestety wśród wielu rzadkich i cennych przedstawicieli świata roślinnego Parku, odpowiednie warunki do ekspansji znalazły też gatunki inwazyjne tj.: niecierpek gruczołowaty, niecierpek drobnokwiatowy, kolczurka klapowana, nawłoć kanadyjska, czeremcha amerykańska, robinia akacjowa oraz barszcz Sosnowskiego, którego stanowisko znajduje się w pobliżu granic Parku.
Inwazyjni przybysze, którzy zagościli na obszarach pierwotnie obcych, charakteryzują się wytwarzaniem dużej ilości żywotnych nasion, które rozsiewają się w znacznej odległości od rośliny macierzystej, kolonizując w ten sposób duże obszary. Gatunki te często tworzą zwarte łany, eliminując tym samym inne gatunki roślin. Takie zjawisko jest szczególnie niebezpieczne dla obszarów chronionych, gdzie rodzime gatunki, dla których te obszary zostały powołane, są wypierane przez gatunki inwazyjne. Jedynym sposobem walki z postępującym procesem rozprzestrzeniania się „intruzów” jest ich usuwanie za pomocą metod mechanicznych lub chemicznych.
Zwalczanie gatunków inwazyjnych na terenie Parku oraz w jego bliskim sąsiedztwie prowadzone jest od ubiegłego roku i dotyczy trzech gatunków roślin inwazyjnych: niecierpka gruczołowatego, niecierpka drobnokwiatowego oraz barszczu Sosnowskiego. W przypadku dwóch pierwszych gatunków metodą zwalczania przyjętą przez pracowników Parku jest mechaniczne usuwanie roślin z miejsc ich występowania poprzez wyrywanie. Ważne jest aby prace te wykonywane były przed okresem dojrzewania owoców oraz powtarzane przez kolejne lata, ze względu na różną żywotność nasion zalegających w glebie. Pozyskane w ten sposób okazy przewożone są na nieczynne wysypisko śmieci. Miejsce składowania niecierpków pozostaje pod kontrolą pracowników Parku w celu zapobiegania dalszego rozprzestrzeniania się tych gatunków. Głównym miejscem zwalczania niecierpka gruczołowatego jest brzeg Jeziora Charzykowskiego (wzdłuż promenady w miejscowości Charzykowy oraz odcinek od Funki do Bachorza – łącznie ok. 4,5 km linii brzegowej). Podczas tegorocznej „akcji” usunięto łącznie 8,4 m ³ niecierpka gruczołowatego.
Podczas prac związanych z likwidacją niecierpka gruczołowatego w bliskim sąsiedztwie granic Parku (na nieczynnym wysypisku śmieci) stwierdzono stanowisko barszczu Sosnowskiego. Przyjętą metodą zwalczania jest stosowanie preparatów chemicznych (roundup).
Zmagania z inwazyjnymi gatunkami są trudne ze względu na dużą zdolność do regeneracji oraz łatwe rozprzestrzenianie się tych roślin. Ograniczenie występowania „intruzów” wymaga systematycznej pracy oraz wytrwałości w podjętych działaniach. Walka z inwazyjnymi gatunkami obcymi została podjęta, jakie będą tego efekty - czas pokaże.
Tekst i fot. Grażyna Jaszewska